Sinds juni 2021 kreeg ik van Wageningen University & Research een doorlopende opdracht om me als klankkunstenaar te laten inspireren door hun werk op het gebied van eiwittransitie en naar aanleiding daarvan kunstuitingen te ontwikkelen en hier publiek bij betrekken.
GAME – tot 5 september is als eerste uiting in het kader van deze residentie een kunstinstallatie bestaande uit twee rode knoppen, gamesoftware en beamer live te zien en spelen bij “THUIS” op stationstraat 32 te Wageningen. Letterlijk spelen met je eten!
BigFood ofwel ‘Spelen met je Eten’ bij THUIS Wageningen, stationstraat 32, 10 juli – 5 sept 2021
KLANKONDERZOEK met koeienbloed en kroos – Met de hulp van Edwin Keijsers (materiaalkundige bij WUR) brengen we een van de oudste bioplastics Bois Durci (patent 1855, Parijs) weer in productie. Bois Durci is een mengsel van koeienbloed en zaagsel (en volgens sommigen gelatine), wat in elke gewenste vorm geperst kan worden en volgens mij en Edwin mooie klankstaven zal opleveren voor een “Bovifoon” of “koeiofoon”. Stel je voor dat elke klankstaaf het bloed bevat van 1 specifieke geliefde koe. Een memoriam instrument voor de gegeten kudde.
Bois Durci (bron: wikimedia commons)
Bij Wageningen UR wordt onder de noemer “plant meat matters” onderzoek gedaan, zo vertelde me Ariëtte Matser, naar het sappiger en op de juiste manier vezelig krijgen van plantaardige vleesvervangers met “shear cell” technologie, een hightech soort “pulled-plant” methode zoals ik het begreep. In analogie met dit zoeken naar volwaardige vleesvervangers, ga ik na mijn “Koeiofoon” uit Bois Durci wederom met hulp van Edwin Keijsers en enkele plantaardige eiwitspecialisten op zoek naar volwaardige plantaardige vervangers voor Bois Durci als klankmateriaal. Een mogelijke kandidaat ligt al in mijn tuin te drogen in de zon: niets of niemand minder dan de Hollandse Waterlins. En ook hier doet de WUR onderzoek naar: Waterlinzen, ook bekend als eendenkroos, bevatten veel eiwit, 30-40% “op droge stof” zoals men dat bij de WUR zegt. Deze eiwitten zijn van een zeer voedzame soort voor menselijke consumptie, ze bevatten de essentiële aminozuren in de ideale verhouding om ons lichaamsweefsel uit op te bouwen, vergelijkbaar met dierlijke eiwitten en soja.
In het zonnetje voor mijn huis: een tweede oogst Waterlinzen. Klinkt het zo goed als het smaakt?
Maar in tegenstelling tot soja, kun je waterlinzen in Nederland kweken op plekken die voor andere gewassen slecht geschikt zijn, met een eiwitopbrengst van 6-10 keer zoveel kg / hectare als soja. Waterlinzen, één van de fantastische oplossingen voor grote wereldvraagstukken zoals het wereldvoedselprobleem, klimaatverandering (global weirding), ecologische schade aan Braziliaanse regenwouden. Vooral gedreven door deze maatschappelijke relevantie is Ingrid van der Meer bij de WUR al ruim 5 jaar bezig om voor de Europese warenautoriteit aan te tonen dat Waterlinzen geschikt zijn voor menselijke consumptie, zodat wellicht volgend jaar al hamburgers, diepvriesblokjes als spinazie en verse salades met waterlinzen in de schappen komen te liggen. Ik ga het zeker eten! Het ziet er zo uit het wild geoogst al aanlokkelijk uit, niet eens “foodgrade” geteeld. Maar zijn die Waterlinzen ook geschikt om klankstaven voor een “Aqualentifoon” uit te persen? En kan die zich qua schoonheid meten met het bloederige Bois Durci? Daar ga ik met hulp van de afdeling “BBP biorefinery % Sustaineble Value Chains” van de WUR achter komen in de tweede helft van 2021.
AUDIOROUTE WUR CAMPUS – De klanken van het te ontwikkelen vegetarische en dierlijke muziekinstrument, komen in November terug in een audiotour over de Wageningen University & Research Campus, samen met interviewfragmenten van wetenschappers die ik sprak over hun onderzoek. Ook zal ik muziek componeren met geluiden uit het werkveld van de eiwittransitie: Het prachtige ruisen en zoemen van DNA-sequencers, chromatografen en andere onderzoeksapparatuur als atmosferische soundscape, gerammel met de peulen van witte Lupine als begeleiding van een orgel van Hommels, geïnspireerd op het onderzoek waarin Thijs Fijen aantoonde dat een grotere hoeveelheid hommels op de akker zich rechtstreeks vertaalt in een groter eiwitgehalte in het gewas en dat het vaker planten van dit gewas ook zorgt voor een betere hommelstand. Fysicus Marcel Meinders brak koekjes voor mijn microfoon en stond me daarbij te woord over de diepere zin van zijn onderzoek naar hoe klank de kwaliteitsbeleving van voedsel beïnvloed (en hoe de geluiden van alle aardbevingen op de wereld versneld afgespeeld hetzelfde klinken als het bijten op een goed vers beschuit en wat daar de natuurkundige logica achter is).
De onderzoekers en onderzoeken inspireren me, verbazen me en geven me hoop op een duurzame toekomst voor de mensheid. Tegelijk geeft deze residentie me weer meer inzicht in hoe groot de wereldproblemen zijn en gaan worden en doordringt elk gesprek over de zoveelste slimme technische oplossing me ook weer met het gevoel het aan technische oplossingen niet zal schorten, maar dat de problemen elders opgelost moeten worden. En de WUR zou de WUR niet zijn als niet ook dáár onderzoek naar gedaan werd. Binnenkort hoop ik Barbara van Mierlo te spreken, die zich heeft toegelegd op het in kaart brengen van welke zaken eiwittransitie bevorderen en afremmen. Mijn geheel van klankentappen, instrumentbouwen en interviewen condenseer ik eind van het jaar 2021 tot een leuke beleefbare wandeling vol muziek over de Campus, waarbij je een gevoel krijgt over “wat er allemaal achter die ramen in die hoge gebouwen gebeurt.” Een blijvende GPS audiotour die je 24/7 met je smartphone op de Campus kan doen, wordt November 2021 gelanceerd in het programma “Songlines” van Popup-pop Wageningen.